Misschien is het jullie al opgevallen. Sinds begin oktober hangt er aan de buitenmuur van de Binder een groen kastje. In dit kastje zit een AED-toestel.
Waarom hangt dat toestel daar? Waarvoor dient zo’n toestel? En wie mag dat bedienen? We trachten op deze en enkele andere vragen een antwoord te geven.
In België krijgen naar schatting elk jaar 12.000 mensen een plotselinge hartstilstand buiten het ziekenhuis. Meestal is die het gevolg van een hartinfarct. Dat is een acuut zuurstofgebrek van de hartspier door een vernauwing of verstopping van een kransslagader die het hart van bloed voorziet. Daardoor kan er een levensgevaarlijke hartritmestoornis ontstaan.
Op dat moment staat het hart niet echt stil, maar zal het supersnel en ongecontroleerd trillen, een fibrillatie. Er wordt geen bloed meer in het lichaam rondgepompt. De hersenen krijgen geen zuurstof meer en het slachtoffer verliest bijna onmiddellijk het bewustzijn. Er is maar één manier om de fibrillatie te stoppen en het hart weer te laten pompen: het toedienen van een elektrische schok (=defibrillatie).
De ziekenwagen of de mobiele urgentiegroep (MUG) is echter dikwijls pas na een tiental minuten ter plaatse, en dan is het meestal al te laat. Na enkele minuten hartstilstand ontstaat er door het zuurstoftekort immers schade aan de hersenen van het slachtoffer. Het is dus heel belangrijk dat iemand die getuige is van de hartstilstand, direct begint met hartmassage en beademen. Zo wordt er bloed met zuurstof rondgepompt totdat de ziekenwagen of de MUG toekomt om de elektrische schok te geven.
Nog beter is als de omstaanders onmiddellijk zélf de elektrische schok zouden kunnen geven. Tot voor enkele jaren was dat ondenkbaar, omdat het toedienen van een elektrische schok bij reanimatie heel wat kennis en ervaring vereiste en bijgevolg een strikt medische handeling was. Maar nu zijn er toestellen die bij reanimatie zelf de diagnose van ventrikelfibrillatie kunnen stellen en een elektrische schok kunnen geven. Bijgevolg moet je helemaal geen dokter meer zijn om ze te kunnen bedienen. Die toestellen worden automatische externe defibrillator of AED genoemd.
Een AED is een draagbare defibrillator die op batterijen werkt. Ze zijn uiterst eenvoudig te bedienen. De AED geeft gesproken instructies, zodat de gebruiker alleen maar de instructies moet opvolgen. Hij moet de borstkas van het slachtoffer ontbloten en er twee grote, zelfklevende elektroden op aanbrengen. Vervolgens analyseert het apparaat het hartritme van de patiënt. Bij een defibrilleerbaar ritme laadt de AED zich op en geeft de instructie om de defibrillatieknop in te drukken. Sommige AEDs gaan de schok zelfs automatisch toedienen.
Meestal is daarna hartmassage en beademing nodig. Ook dat zegt het toestel. Na twee minuten analyseert de AED opnieuw het hartritme om te zien of je nog een schok moet geven. En zo ga je meestal door tot de ziekenwagen of de MUG ter plaatse is. Je mag dus zeker niet vergeten om van in het begin de 100-centrale te verwittigen.
Als je een AED gebruikt, is klassieke reanimatie dan nutteloos? Neen, helemaal niet. Met hartmassage en beademing zorg je ervoor dat de hersenen zuurstof krijgen, maar dat zal de fibrillatie van het hart niet stopzetten. Je zorgt er alleen voor dat het bloed blijft circuleren. Ook komt in veel gevallen het hart niet onmiddellijk op gang na de elektrische schok. Dan is het heel belangrijk om verder goed hartmassage en beademing uit te voeren, tot de aankomst van de hulpdiensten. AED’s mogen alleen gebruikt worden bij een patiënt in circulatiestilstand en dat de patiënt absoluut niet gemanipuleerd mag worden terwijl de AED het ritme analyseert. Dat zijn essentiële voorwaarden die moeten verhinderen dat het toestel zich oplaadt bij een bewuste patiënt met een onregelmatige en te snel hartritme, zich niet oplaadt bij een patiënt met ongecontroleerde hartsamentrekkingen of zich ten onrechte oplaadt op grond van reanimatieartefacten.
Je merkt het dus: je hoeft geen specialist te zijn om een mensenleven te kunnen redden. Het komt erop neer dat je kordaat reageert in zo’n situatie en er zeker niet van wegloopt of niets doet. Vele mensen hebben echter schrik om iets “fout” te doen en dat is ook begrijpelijk. Daarom zullen we in de toekomst op regelmatige tijdstippen info-sessies organiseren over het levensreddend handelen en het toepassen van een AED-toestel. Iedereen die hier meer over wil weten is welkom. Meer informatie hierover in de volgende edities.
Meer informatie over het AED toestel aan De Binder,de Heartsine 350P, vind je op www.defibrion.be
